Cách kiểm tra RAM máy tính đang chạy nhanh chóng, chính xác nhất
Một bộ RAM khỏe mạnh sẽ giúp máy tính chạy mượt mà, nhanh chóng, trong khi RAM gặp vấn đề có thể gây ra hiện tượng giật lag, treo máy hay thậm chí là màn hình xanh chết chóc. Vậy làm thế nào để biết chính xác RAM của bạn đang chạy như thế nào? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những cách kiểm tra RAM máy tính nhanh chóng và chính xác nhất, giúp bạn nắm rõ tình trạng "bộ não" của máy tính và đưa ra những quyết định tối ưu hiệu suất.
Tại sao cần kiểm tra RAM máy tính?
Trước khi đi sâu vào các phương pháp kiểm tra, hãy cùng tìm hiểu lý do tại sao việc kiểm tra RAM lại quan trọng đến vậy dưới đây:
Chẩn đoán hiệu suất: Kiểm tra RAM giúp bạn xác định liệu dung lượng hoặc tốc độ RAM hiện tại có đủ đáp ứng nhu cầu sử dụng hay không. Nếu RAM quá tải, máy tính sẽ chậm đi đáng kể do phải liên tục sử dụng ổ cứng làm bộ nhớ ảo.
Phát hiện lỗi phần cứng: RAM bị lỗi có thể gây ra các sự cố hệ thống nghiêm trọng như treo máy đột ngột, khởi động lại ngẫu nhiên, ứng dụng bị đóng băng, hoặc xuất hiện màn hình xanh chết chóc (BSOD) với các mã lỗi liên quan đến bộ nhớ.
Kiểm tra tính tương thích: Khi nâng cấp hoặc thay thế RAM, việc kiểm tra giúp đảm bảo thanh RAM mới tương thích hoàn hảo với bo mạch chủ và các thành phần khác của hệ thống.
Đảm bảo sự ổn định: Một hệ thống với RAM khỏe mạnh và ổn định sẽ hoạt động trơn tru, đáng tin cậy hơn, đặc biệt quan trọng đối với các tác vụ nặng như chơi game, chỉnh sửa video, hoặc chạy máy ảo.
Kiểm tra tính toàn vẹn dữ liệu: Lỗi RAM đôi khi có thể dẫn đến việc hỏng dữ liệu hoặc các file hệ thống, làm giảm tuổi thọ của ổ cứng và gây mất mát thông tin quan trọng.
>>> Xem thêm: RAM laptop là gì? Có nâng cấp ram laptop được không
Các phương pháp kiểm tra RAM máy tính siêu đơn giản
Có nhiều cách để kiểm tra RAM, từ các công cụ tích hợp sẵn trong hệ điều hành đến các phần mềm chuyên dụng của bên thứ ba. Mỗi phương pháp đều có ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với từng mục đích sử dụng như:
Kiểm tra nhanh bằng Task Manager (Quản lý Tác vụ) – Windows
Đây là cách đơn giản và nhanh nhất để có cái nhìn tổng quan về tình hình sử dụng RAM.
Cách thực hiện:
Nhấn tổ hợp phím Ctrl + Shift + Esc để mở Task Manager.
Chuyển sang tab Performance (Hiệu suất).
Chọn mục Memory (Bộ nhớ).
Tại đây, bạn sẽ thấy các thông tin quan trọng như tổng dung lượng RAM vật lý, lượng RAM đang được sử dụng và còn trống, cũng như tốc độ bus của RAM và số lượng khe cắm đang được sử dụng. Phương pháp này rất tiện lợi và cung cấp cái nhìn tổng quát về tình trạng sử dụng RAM theo thời gian thực, nhưng lại không có khả năng kiểm tra lỗi phần cứng của RAM.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn dùng Task Manager để bắt bệnh và tăng tốc máy tính
Sử dụng Windows Memory Diagnostic
Khi nghi ngờ có lỗi RAM ở cấp độ hệ thống, công cụ Windows Memory Diagnostic tích hợp sẵn trong Windows là lựa chọn đầu tiên bạn nên cân nhắc. Để khởi chạy, hãy nhấn tổ hợp phím Windows + R, gõ mdsched.exe và nhấn Enter. Một cửa sổ sẽ hiện ra, cho phép bạn chọn khởi động lại máy tính ngay lập tức để kiểm tra, hoặc kiểm tra vào lần khởi động tiếp theo. Quá trình kiểm tra sẽ diễn ra tự động sau khi máy tính khởi động lại và có thể mất vài phút đến hàng giờ tùy thuộc vào dung lượng RAM.
Kết quả thường được hiển thị dưới dạng thông báo pop-up sau khi máy trở lại Windows, hoặc bạn có thể tìm thấy chi tiết hơn trong Event Viewer bằng cách điều hướng đến Windows Logs > System và tìm kiếm từ khóa MemoryDiagnostic.
Sử dụng Command Prompt (CMD) và PowerShell
Mặc dù Task Manager cung cấp thông tin trực quan, bạn có thể lấy thông tin chi tiết hơn về RAM thông qua dòng lệnh qua các bước đơn giản sau:
Với Command Prompt (CMD): Mở CMD với quyền quản trị viên và gõ lệnh wmic ComputerSystem get TotalPhysicalMemory. Kết quả sẽ hiển thị dung lượng bằng byte, bạn cần tự chuyển đổi sang GB. Để có thông tin chi tiết về từng thanh RAM như nhà sản xuất, tốc độ, hoặc số serial, lệnh wmic memorychip get /format:list trong CMD sẽ liệt kê đầy đủ.
Với PowerShell: Mở PowerShell với quyền quản trị viên và sử dụng Get-WmiObject -Class Win32_ComputerSystem | Select-Object TotalPhysicalMemory để lấy tổng dung lượng, hoặc Get-WmiObject Win32_PhysicalMemory | Format-Table Manufacturer, Capacity, Speed, DeviceLocator để xem thông tin chi tiết từng thanh RAM.
Sử dụng CPU-Z – Phần mềm của bên thứ ba
CPU-Z là một công cụ miễn phí, nhẹ nhàng và cực kỳ hữu ích để xem thông tin chi tiết về các thành phần phần cứng, bao gồm cả RAM. Cách thực hiện đơn giản như sau:
Tải xuống CPU-Z từ trang web chính thức của nhà phát triển (CPUID).
Cài đặt và khởi chạy phần mềm.
Chuyển sang tab Memory (Bộ nhớ) để xem thông tin về tổng quan RAM đang hoạt động:
Type (Loại): DDR4, DDR3, v.v.
Size (Dung lượng): Tổng dung lượng RAM.
Channel # (Kênh): Số kênh hoạt động (Single, Dual, Quad).
DRAM Frequency (Tần số DRAM): Tốc độ thực của RAM. (Lưu ý: Nếu RAM của bạn là DDR4 3200MHz, CPU-Z sẽ hiển thị khoảng 1600MHz vì DDR là "Double Data Rate", tốc độ thực nhân đôi).
CAS# Latency (CL), RAS# to CAS# Delay (tRCD), RAS# Precharge (tRP), Cycle Time (tRAS), Row Refresh Cycle Time (tRC): Các thông số về độ trễ (timing) của RAM.
Chuyển sang tab SPD (Serial Presence Detect) để xem thông tin chi tiết về từng khe cắm RAM riêng lẻ, ngay cả khi không có RAM được cắm vào khe đó.
>>> Xem thêm: Cách tải và sử dụng CPU Z để kiểm tra cấu hình máy tính
Kiểm tra RAM thủ công
Nếu các phương pháp phần mềm vẫn chưa đủ để xác định vấn đề, hoặc bạn muốn kiểm tra trực tiếp, các bước kiểm tra RAM thủ công có thể rất hữu ích. Bạn có thể thực hiện một số cách như:
Vệ sinh khe RAM và chân RAM: Tắt máy, rút nguồn, mở vỏ case. Nhẹ nhàng tháo từng thanh RAM ra khỏi khe cắm. Dùng cục tẩy mềm hoặc vải không xơ để lau sạch các chân đồng trên thanh RAM. Dùng khí nén hoặc cọ mềm để làm sạch bụi trong khe cắm RAM trên bo mạch chủ. Lắp lại RAM chắc chắn vào đúng khe. Bụi bẩn hoặc tiếp xúc kém có thể gây ra lỗi RAM.
Kiểm tra từng thanh RAM: Nếu bạn có nhiều thanh RAM, hãy tháo hết chúng ra và cắm lại từng thanh một vào khe cắm đầu tiên (thường là A1 hoặc theo hướng dẫn của bo mạch chủ). Khởi động máy và kiểm tra xem lỗi có còn xuất hiện không. Lặp lại quá trình này với từng thanh RAM để xác định thanh nào có vấn đề.
Thay đổi khe cắm RAM: Thử cắm thanh RAM vào các khe cắm khác trên bo mạch chủ để xem lỗi có phải do khe cắm bị hỏng hay không.
Kiểm tra RAM trên một máy tính khác: Nếu có thể, hãy thử lắp thanh RAM nghi ngờ vào một máy tính khác đang hoạt động tốt để xác định chắc chắn lỗi nằm ở thanh RAM hay các thành phần khác của máy tính của bạn.
>>> Xem chi tiết: Hướng dẫn cách lắp và vệ sinh RAM đúng cách
Các dấu hiệu cho thấy RAM máy tính có vấn đề
Việc kiểm tra RAM thường được thực hiện khi bạn nhận thấy các dấu hiệu bất thường sau:
Máy tính chậm chạp, giật lag dù cấu hình cao: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất. Nếu máy tính của bạn thường xuyên "đứng hình" hoặc phản hồi chậm chạp ngay cả khi chỉ mở ít ứng dụng, RAM có thể là nguyên nhân.
Ứng dụng và trò chơi bị treo, thoát ra đột ngột: Đặc biệt là khi chơi game đồ họa nặng hoặc chạy các phần mềm đòi hỏi nhiều bộ nhớ.
Màn hình xanh chết chóc (BSOD) với các mã lỗi liên quan đến bộ nhớ: Các mã lỗi thường gặp như MEMORY_MANAGEMENT, PAGE_FAULT_IN_NONPAGED_AREA, IRQL_NOT_LESS_OR_EQUAL.
Máy tính tự khởi động lại ngẫu nhiên: Đặc biệt khi đang thực hiện các tác vụ nặng.
Không thể cài đặt hệ điều hành hoặc phần mềm: Quá trình cài đặt bị lỗi hoặc không hoàn thành.
Máy tính không khởi động lên được, màn hình đen: Đèn báo lỗi RAM trên bo mạch chủ sáng (nếu có), hoặc nghe thấy tiếng bíp mã lỗi RAM.
Dữ liệu bị hỏng hoặc mất mát: Các file bị lỗi, không mở được hoặc biến mất không rõ lý do.
Nếu bạn gặp một hoặc nhiều dấu hiệu trên, hãy thực hiện các bước kiểm tra RAM đã nêu để xác định nguyên nhân và có biện pháp khắc phục kịp thời.
Các mẹo khi kiểm tra và nâng cấp RAM
Bên cạnh việc kiểm tra tình trạng và thông số kỹ thuật của RAM, việc tối ưu hóa cách thức bộ nhớ này hoạt động là một bước đi thông minh để nâng cao hiệu suất tổng thể của máy tính. Dưới đây là 4 cách hiệu quả để tối ưu hóa RAM, giúp hệ thống của bạn hoạt động mượt mà hơn
Kiểm tra định kỳ: Dù máy tính không có dấu hiệu lỗi, việc kiểm tra RAM định kỳ (ví dụ 6 tháng/lần) bằng Windows Memory Diagnostic hoặc MemTest86 có thể giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.
Mua RAM có thương hiệu: Ưu tiên các nhà sản xuất uy tín như Kingston, Corsair, G.Skill, Crucial, Samsung để đảm bảo chất lượng và độ bền.
Kiểm tra tương thích khi nâng cấp: Trước khi mua RAM mới, hãy kiểm tra loại RAM (DDR3/DDR4/DDR5), tốc độ bus tối đa mà bo mạch chủ hỗ trợ, và số khe cắm còn trống. Sử dụng các công cụ như CPU-Z hoặc xem thông tin bo mạch chủ để đảm bảo tính tương thích.
Lắp đặt đúng cách: Khi tự lắp đặt RAM, hãy đảm bảo các thanh RAM được cắm chặt vào khe, khớp với rãnh khóa và có tiếng "click" khi vào đúng vị trí.
Lời kết
Việc kiểm tra RAM máy tính định kỳ không chỉ giúp bạn nắm bắt được tốc độ và dung lượng hiện tại mà còn là biện pháp hữu hiệu để phát hiện sớm các lỗi tiềm ẩn. Với những phương pháp đã được hướng dẫn chi tiết trong bài viết này, hy vọng bạn đã có thể tự tin kiểm tra và đánh giá tình trạng RAM của mình một cách nhanh chóng và chính xác nhất. Đừng chần chừ, hãy áp dụng ngay những kiến thức này để tối ưu hóa hiệu suất chiếc máy tính nhé!
Xem thêm các bài viết khác:
