Cách giải phóng RAM laptop Windows 10, 11 hiệu quả nhất

1. Dấu hiệu nhận biết và cách kiểm tra laptop bị đầy RAM

1.1. Các dấu hiệu cho thấy laptop đang bị ngốn RAM

Nếu laptop của bạn có những biểu hiện dưới đây, khả năng cao bộ nhớ RAM đang bị chiếm dụng quá mức:

• Laptop khởi động mất nhiều thời gian hơn bình thường.
• Việc mở các ứng dụng hoặc chuyển đổi qua lại giữa các tab trình duyệt bị trì hoãn, không mượt mà.
• Máy tính thường xuyên gặp tình trạng Not Responding (không phản hồi), đứng hình hoặc đơ máy, đặc biệt khi chạy đa nhiệm.
• Quạt tản nhiệt hoạt động ở tốc độ cao và phát ra tiếng ồn lớn ngay cả khi bạn chỉ đang thực hiện các tác vụ cơ bản như lướt web.

1.2. Kiểm tra dung lượng RAM bằng Task Manager

Để xác định chính xác tình trạng tài nguyên hệ thống, bạn có thể sử dụng công cụ Task Manager có sẵn trên Windows theo các bước sau:

• Bước 1: Nhấn tổ hợp phím Ctrl + Shift + Esc hoặc nhấp chuột phải vào thanh Taskbar và chọn Task Manager.
• Bước 2: Tại cửa sổ Task Manager, bạn chuyển sang tab Performance.
• Bước 3: Tìm và nhấp vào mục Memory ở cột menu bên trái.
  • Hãy chú ý đến thông số In use (Compressed), con số này cho biết dung lượng RAM đang được sử dụng trên tổng dung lượng RAM của máy. Nếu thông số này thường xuyên ở mức cao (trên 80 - 90%) dù chỉ mở vài tác vụ nhẹ, đó là dấu hiệu RAM đang quá tải.
  • Để biết ứng dụng nào đang chiếm nhiều RAM nhất, bạn hãy chuyển sang tab Processes. Tại đây, nhấp vào cột Memory để sắp xếp các tiến trình theo mức độ tiêu thụ RAM từ cao đến thấp, giúp bạn dễ dàng xác định thủ phạm gây đầy bộ nhớ.

3. Tối ưu hóa hệ điều hành Windows để giảm tiêu thụ RAM lâu dài

3.1. Vô hiệu hóa các chương trình khởi động cùng Windows

Nhiều phần mềm sẽ tự động khởi chạy mỗi khi bạn bật máy. Điều này không chỉ làm chậm quá trình khởi động mà còn âm thầm chiếm dụng một phần RAM quý giá dù bạn không hề sử dụng phần mềm đó. Để quản lý các chương trình này, bạn có thể làm theo các bước sau trong Task Manager:

• Bước 1: Mở Task Manager (Ctrl + Shift + Esc).
• Bước 2: Chuyển sang tab Startup (trên Windows 10) hoặc Startup Apps (trên Windows 11).
• Bước 3: Bạn sẽ thấy danh sách các ứng dụng cùng trạng thái (Enabled/Disabled). Hãy xem xét và vô hiệu hóa những phần mềm không cần thiết phải chạy ngay khi mở máy.
• Bước 4: Nhấp chuột phải vào ứng dụng cần tắt và chọn Disable.

Vô hiệu hóa các chương trình khởi động cùng Windows

3.2. Gỡ bỏ các phần mềm không sử dụng (Bloatware)

Các phần mềm không dùng đến, đặc biệt là những ứng dụng được nhà sản xuất cài đặt sẵn (bloatware), không chỉ chiếm dung lượng ổ cứng mà còn có thể chạy các dịch vụ nền gây tốn RAM.

Các bước thực hiện như sau:

• Bước 1: Vào Settings > Apps.
• Bước 2: Apps & features (hoặc Installed apps trên Windows 11)
• Bước 3: Chọn ứng dụng không cần thiết và nhấn Uninstall.

3.3. Dọn dẹp file rác và xóa bộ nhớ cache

Qua thời gian sử dụng, Windows tích tụ rất nhiều file tạm, file rác và bộ nhớ đệm. Dọn dẹp những file này không chỉ giải phóng dung lượng ổ cứng mà còn giúp hệ thống hoạt động trơn tru hơn.

• Disk Cleanup: Đây là công cụ có sẵn của Windows. Bạn chỉ cần gõ Disk Cleanup vào thanh tìm kiếm và chạy công cụ này.
• Storage Sense: Một tính năng thông minh hơn trên Windows 10 và 11. Hãy vào Settings > System > Storage và bật Storage Sense lên. Hệ thống sẽ tự động dọn dẹp các file không cần thiết cho bạn.

3.4. Quét virus và các phần mềm độc hại (Malware)

Virus và Malware có thể chạy ngầm, liên tục chiếm dụng tài nguyên hệ thống và tiềm ẩn nguy cơ đánh cắp dữ liệu cá nhân. Hãy thường xuyên sử dụng công cụ Windows Security có sẵn trên Windows để quét toàn bộ hệ thống, đảm bảo laptop của bạn luôn an toàn.

3.5. Giảm hiệu ứng đồ họa của Windows

Giao diện Windows với các hiệu ứng trong suốt, hoạt ảnh khi đóng/mở cửa sổ tuy đẹp mắt nhưng cũng tiêu tốn một phần tài nguyên hệ thống, bao gồm cả RAM. Để ưu tiên hiệu năng, bạn có thể tắt các hiệu ứng này.

• Bước 1: Nhấn phím Windows, gõ View advanced system settings và mở kết quả tương ứng.
• Bước 2: Trong tab Advanced, mục Performance, nhấp vào Settings...

• Bước 3: Chọn tùy chọn Adjust for best performance để tắt toàn bộ hiệu ứng hoặc chọn Custom để tự tay bỏ chọn những hiệu ứng không cần thiết.

4.1. Quản lý và xóa các tiện ích mở rộng (Extensions) không cần thiết

Mỗi tiện ích mở rộng bạn cài vào trình duyệt đều là một tiến trình nhỏ chạy nền và tiêu tốn một lượng RAM nhất định. Càng nhiều extensions, trình duyệt càng trở nên nặng nề.

Trên trình duyệt phổ biến như Chrome, bạn hãy tìm đến mục Tiện ích. Tại đây, bạn nhấn Xóa khỏi Chrome những tiện ích mà bạn ít khi hoặc không bao giờ sử dụng.

Quản lý và xóa các tiện ích mở rộng

4.2. Cân nhắc sử dụng các trình duyệt web nhẹ hơn

Dù rất phổ biến, Google Chrome nổi tiếng là một trình duyệt tiêu tốn nhiều tài nguyên. Nếu bạn thường xuyên gặp vấn đề về RAM, việc chuyển sang một lựa chọn khác nhẹ nhàng hơn là điều đáng cân nhắc.

• Microsoft Edge (phiên bản mới): Được xây dựng trên cùng nhân Chromium với Chrome nhưng được Microsoft tối ưu rất tốt cho hệ điều hành Windows, giúp tiết kiệm RAM hiệu quả hơn.
• Brave, Opera: Đây là những trình duyệt tập trung vào hiệu năng và quyền riêng tư, thường sử dụng ít bộ nhớ hơn so với Chrome trong nhiều bài kiểm tra thực tế.

5.1. Thiết lập bộ nhớ ảo (Virtual Memory)

Bộ nhớ ảo là một tính năng của Windows, cho phép hệ điều hành sử dụng một phần dung lượng của ổ cứng để làm bộ nhớ đệm phụ trợ cho RAM vật lý. Khi RAM thật bị đầy, Windows sẽ chuyển các dữ liệu ít được sử dụng sang bộ nhớ ảo này để giải phóng không gian cho các tác vụ quan trọng hơn.

Bạn có thể thiết lập bộ nhớ ảo theo các bước sau:

• Bước 1: Mở Advanced system settings bằng cách tìm kiến trong thanh search Taskbar.
• Bước 2: Trong tab Advanced, mục Performance, nhấp vào Settings....
• Bước 3: Chuyển sang tab Advanced trong cửa sổ mới và nhấp vào nút Change... trong mục Virtual memory.

• Bước 4: Bỏ dấu tích ở ô Automatically manage paging file size for all drives và chọn Custom size để tự thiết lập dung lượng.

Lưu ý: Phương pháp này chỉ thực sự hiệu quả khi laptop của bạn sử dụng ổ cứng SSD tốc độ cao. Tuy nhiên, đây vẫn chỉ là giải pháp tạm thời vì tốc độ của ổ cứng chậm hơn rất nhiều so với RAM vật lý.

5.2. Nâng cấp RAM - Giải pháp triệt để nhất

Đây là giải pháp hiệu quả và dứt điểm nhất để giải quyết tình trạng thiếu RAM. Nếu bạn thường xuyên làm việc đa nhiệm với nhiều ứng dụng nặng, chơi các tựa game đòi hỏi cấu hình cao hay làm đồ họa, việc nâng cấp RAM là một khoản đầu tư xứng đáng.

Khi nào bạn nên nâng cấp RAM?

• Laptop của bạn có 8GB RAM nhưng thường xuyên bị quá tải khi làm việc, chơi game.
• Bạn đã thử mọi cách tối ưu phần mềm nhưng máy vẫn chậm và không đáp ứng được nhu cầu sử dụng.
• Bạn muốn cải thiện hiệu năng tổng thể của máy để sử dụng trong thời gian dài.

Để kiểm tra loại RAM (DDR3, DDR4, DDR5) và số khe cắm còn trống trên laptop, bạn có thể sử dụng các phần mềm miễn phí như CPU-Z. Việc biết chính xác thông tin này sẽ giúp bạn lựa chọn đúng loại RAM tương thích để nâng cấp.

Nâng cấp RAM là giải pháp triệt để nhất

6. Một số câu hỏi liên quan

6.1. Dung lượng RAM bao nhiêu là đủ cho laptop?

Nhu cầu về RAM thay đổi tùy theo mục đích sử dụng. Dưới đây là mức đề xuất từ GearVN để bạn tham khảo:

• 8GB: Mức dung lượng tối thiểu, đủ dùng cho các tác vụ văn phòng cơ bản, lướt web và giải trí nhẹ nhàng.
• 16GB: Mức dung lượng lý tưởng cho hầu hết người dùng hiện nay, đáp ứng tốt nhu cầu đa nhiệm, chơi các tựa game phổ biến và làm đồ họa không quá chuyên sâu.
• 32GB trở lên: Dành cho các game thủ chuyên nghiệp, streamer, người làm đồ họa 3D, biên tập video 4K hoặc các chuyên gia cần chạy nhiều máy ảo cùng lúc.

6.2. Có nên sử dụng các phần mềm giải phóng RAM của bên thứ ba không?

Các công cụ quản lý tài nguyên có sẵn của Windows như Task Manager thường đã đủ an toàn và hiệu quả. Một số phần mềm giải phóng RAM của bên thứ ba thậm chí còn chạy ngầm liên tục, trở thành một tác nhân gây tốn thêm tài nguyên và có thể gây xung đột hệ thống.

6.3. Tại sao laptop mới mua đã có dấu hiệu bị đầy RAM?

Có hai nguyên nhân chính:

• Bloatware: Nhiều nhà sản xuất cài sẵn các phần mềm dùng thử, tiện ích hoặc phần mềm chống virus của bên thứ ba. Những ứng dụng này có thể chạy nền và chiếm một phần không nhỏ tài nguyên hệ thống.
• Nhu cầu sử dụng cao: Cấu hình RAM cơ bản của máy (ví dụ 4GB hoặc 8GB) có thể không đủ đáp ứng nhu cầu thực tế của bạn, đặc biệt nếu bạn mở nhiều tab trình duyệt, chơi game hoặc sử dụng các phần mềm chuyên dụng ngay từ đầu.

Xem thêm:

• Laptop bị treo restarting: Nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả
• Laptop tự sập nguồn: Nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả
• Màn hình laptop bị tối: Nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả

Việc laptop bị đầy RAM gây chậm, giật lag là một vấn đề phổ biến nhưng hoàn toàn có thể khắc phục được. Bằng cách áp dụng các phương pháp từ đơn giản như khởi động lại máy, tắt ứng dụng chạy ngầm cho đến các giải pháp tối ưu lâu dài như quản lý chương trình khởi động, dọn dẹp hệ thống, bạn đã có thể cải thiện đáng kể hiệu năng cho chiếc laptop của mình. Hãy theo dõi GearVN để xem thêm những bài viết hữu ích khác.